Het heeft jaren geduurd maar eindelijk lag er dan in 2019 een pensioenakkoord, met de hoofdlijnen van het nieuwe pensioenstelsel. Nu komt de uitwerking, en dat is ingewikkeld en tijdrovend. Hoe gaat het pensioenfonds om met zo’n ingrijpende wijziging? Paul Jansen, bestuurslid van het pensioenfonds, en Josje Wijckmans, programmaleider pensioenakkoord bij Blue Sky Group leggen dit uit.

Waarom was het nodig om over te stappen naar een nieuw stelsel?

Josje: ‘De afgelopen jaren is er veel veranderd in de economie, op de arbeidsmarkt en in onze samenleving. Dat ging steeds meer knellen met de manier waarop pensioenregelingen nu zijn ingericht.’ Paul: ‘We zijn nu bijvoorbeeld verplicht flinke financiële buffers te hebben voordat we de pensioenen kunnen verhogen. Door de sterk gedaalde rente is pensioen de laatste jaren alleen maar duurder geworden en is de financiële positie van pensioenfondsen verslechterd. De ambities kunnen in veel gevallen niet waargemaakt worden. Daarom komen er nieuwe regels voor het pensioen dat je samen met je werkgever opbouwt.’

Wat gaat er veranderen in het nieuwe stelsel?

Paul: ‘Het belangrijkste is dat je straks niet meer elk jaar een bepaald percentage van je pensioen opbouwt, maar dat je stap voor stap een vermogen opbouwt. Op je pensioendatum koop je met die persoonlijke pensioenpot jaarlijks een pensioenuitkering.’ Josje: ‘Het is straks zichtbaar voor de deelnemer hoe we de betaalde premie beleggen, wat dat oplevert en hoe jouw pensioen meebeweegt met de economie. Het gaat eerder omhoog als het economisch beter gaat, en omlaag als het economisch slechter gaat. De beleggingen gaan straks ook beter aansluiten op de verschillende leeftijdsgroepen: als jonge deelnemers meer risico’s kunnen dragen dan oudere deelnemers, gaan we de beleggingen daarop aanpassen. Het pensioen wordt persoonlijker.’

Er moet een nieuwe pensioenregeling komen die aansluit bij de nieuwe regels. Hoe pak je dat aan?

Paul: ‘Het begint bij de besprekingen tussen KLM en de vakbonden. Zij maken de afspraken over de pensioenregeling, want het pensioen is een van de belangrijkste arbeidsvoorwaarden.’ Josje: ‘Het pensioenfonds bekijkt uiteraard ook wat het pensioenakkoord betekent. Wij delen onze kennis met KLM en de vakbonden en geven antwoord op vragen of schuiven aan bij overleg. Zo komen we tot een regeling die het beste past bij de deelnemers van het pensioenfonds.’

Wat betekent het nieuwe pensioenakkoord voor de pensioenregeling?

Josje: ‘Het is nog te vroeg om aan te geven wat de precieze gevolgen per deelnemer zijn. De wetgeving is er nog niet en er is nog veel onzeker.’ Paul: ‘Eerst moet er nog veel worden uitgewerkt en moeten er keuzes worden gemaakt. Er zijn namelijk verschillende mogelijkheden om een pensioenregeling binnen het nieuwe pensioenstelsel in te richten. Uiterlijk 1 januari 2027 moet de nieuwe pensioenregeling ingaan.’

Wat is de vraag die jullie daarbij vooral bezig houdt?

Josje: ‘Het belangrijkste vraagstuk is: hoe zet je het opgebouwde pensioen in de huidige pensioenregeling om naar de nieuwe pensioenregeling. Als er verschillen ontstaan in de hoogte van het pensioen, vinden we die dan eerlijk of zijn er manieren om nadelige verschillen te compenseren? Het nieuwe stelsel is namelijk niet bedoeld als een bezuinigingsoperatie.’ Paul: ‘Voorop staat dat de overgang voor alle deelnemers in balans is. Of je nog pensioen opbouwt, uit dienst bent of al gepensioneerd, jong of oud, als pensioenfonds moeten en willen we ervoor zorgen dat de belangen van alle deelnemers evenwichtig worden behartigd.’

Gaat het opgebouwde pensioen dan ook over van de ene regeling naar de andere regeling?

Paul: ‘Ja, dat is het uitgangspunt. In vaktaal heet dat ‘invaren’ en het gaat altijd collectief, dus met z’n allen, er is geen individuele keuze voor deelnemers.’

Josje: ‘Pensioenfondsen die de opgebouwde pensioenen niet willen ‘invaren’, moeten aantonen dat het bijvoorbeeld leidt tot te veel onevenwichtigheid. De consequentie is dat deelnemers dan met twee verschillende pensioenregelingen te maken krijgen. Dat is ingewikkelder, en ook duurder om uit te voeren.’

Krijg je als gepensioneerde ook te maken met het nieuwe stelsel?

Josje: ‘Als het fonds straks gaat ‘invaren’, heeft dit ook effect op de uitkeringen van de gepensioneerden. Deze zullen dan in de toekomst ook sneller (omhoog en omlaag) worden aangepast dan nu het geval is. De veranderingen in de premie en pensioenopbouw hebben uiteraard geen gevolgen voor gepensioneerden.’ Paul: ‘KLM en de vakbonden houden bij het maken van afspraken ook rekening met de belangen van gepensioneerden. Daarnaast kunnen gepensioneerden invloed uitoefenen op de nieuwe afspraken doordat ze in het fondsbestuur zitten. En het fondsbestuur kijkt bij het beoordelen van de pensioenafspraken naar de gevolgen voor álle belanghebbenden, dus ook de gepensioneerden.’