Als pensioenfondsen in Nederland overstappen naar het nieuwe pensioenstelsel, speelt de dekkingsgraad een belangrijke rol. Maar wat is de dekkingsgraad precies? Welke factoren beïnvloeden deze? En waarom is de hoogte ervan zo belangrijk bij de overgang?

Wat is de dekkingsgraad?
In het huidige pensioenstelsel laat de dekkingsgraad zien hoe financieel gezond een pensioenfonds is. Het is een percentage dat aangeeft of er genoeg geld is om nu en in de toekomst alle pensioenen te kunnen betalen. Dus of het fonds aan zijn verplichtingen kan voldoen. De dekkingsgraad wordt bepaald door de bezittingen te delen door de verplichtingen van het fonds:

Dekkingsgraad = (bezittingen / verplichtingen) × 100%

• Bezittingen: de waarde van de beleggingen die het pensioenfonds nu heeft, oftewel het fondsvermogen.
• Verplichtingen: het vermogen dat nodig is om nu en in de toekomst alle pensioenen te kunnen betalen.

Is de dekkingsgraad 100%? Dan is er precies genoeg geld om nu en in de toekomst de pensioenen uit te kunnen keren. Is de dekkingsgraad 110%? Dan is er een buffer van 10% bovenop het geld dat nodig is om de pensioenen nu en in de toekomst uit te kunnen keren. 

Wat zijn de belangrijkste factoren die invloed hebben op de ontwikkeling van de dekkingsgraad?
 
Rente 
De rentestand heeft effect op de verplichtingen van een fonds.

• Een lage rente maakt toekomstige pensioenverplichtingen duurder. Er is dan meer geld nodig om in de toekomst eenzelfde pensioenuitkering te kunnen doen. Bij een dalende rente daalt de dekkingsgraad.
• Een stijgende rente verlaagt de pensioenverplichtingen: er is nu minder geld nodig om in de toekomst eenzelfde pensioenuitkering te kunnen doen. Door een hogere rente stijgt de dekkingsgraad.

Beleggingsresultaten
De beleggingsresultaten hebben effect op de bezittingen van het fonds

• Als het pensioenfonds in stijgende financiële markten winst maakt met zijn beleggingen dan stijgt de dekkingsgraad.
• Bij dalende financiële markten zijn de  beleggingsresultaten negatief en zorgen deze voor een daling van de dekkingsgraad.

Naast de rentestand en de beleggingsresultaten is er nog een aantal factoren dat invloed heeft op de dekkingsgraad.

Loon- en prijsinflatie

• Als pensioenen worden verhoogd (indexatie), stijgen de verplichtingen. Het fonds moet immers in de toekomst meer pensioen uitkeren. Hierdoor kan de dekkingsgraad dalen, vooral als de bezittingen niet even hard meegroeien.

Levensverwachting

• Als mensen langer leven, moeten pensioenen langer worden uitgekeerd. Dit verhoogt de verplichtingen en verlaagt de dekkingsgraad.

Premie-inkomsten en kosten

• Als er minder premie binnenkomt of de kosten van het fonds stijgen, heeft dit een negatief effect op de dekkingsgraad. 

Al deze factoren hebben invloed op de dekkingsgraad, al hebben ze soms een tegengesteld effect, zoals bijvoorbeeld een dalende rente ten opzichte van winst op de beleggingen. Het uiteindelijke effect op de dekkingsgraad is het resultaat van de effecten samen.

Waarom is de dekkingsgraad zo belangrijk bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel?
De dekkingsgraad op het moment van overgang bepaalt de omvang van uw persoonlijke pensioenvermogen, uw pensioenpotje, bij de start. Bij de overgang wordt, na het vullen van een aantal reserves en het toedelen van de compensatie, het restant van het fondsvermogen verdeeld over de persoonlijke pensioenpotjes. Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe meer er uiteindelijk te verdelen is. 

Het fonds heeft uitgerekend dat er minimaal een dekkingsgraad van 110% nodig is om evenwichtig over te gaan naar de nieuwe pensioenregeling. Is de dekkingsgraad lager dan 110% op het moment van overgang? Dan kan het pensioenfonds, als de werkgever en vakbonden daarmee instemmen, wachten tot de dekkingsgraad beter is. Een gunstig overstapmoment zorgt voor een betere startpositie voor deelnemers. 

Onderweg naar de overstap op 1 januari 2026 heeft pensioenfonds KLM Cabinepersoneel gebruikgemaakt van instrumenten die er zijn om de dekkingsgraad minder gevoelig te maken voor rente- en koersschommelingen. Hierdoor is de kans dat de dekkingsgraad onder de 110% zakt aanzienlijk lager geworden. 

Conclusie
De dekkingsgraad is een belangrijke graadmeter voor de gezondheid van een pensioenfonds. Hoe hoger de dekkingsgraad is op het moment van overgang naar het nieuwe stelsel, hoe beter dat is voor alle deelnemers. Er is dan meer geld te verdelen en meer ruimte voor buffers. Daarom houden pensioenfondsen, werkgevers en vakbonden de dekkingsgraad goed in de gaten onderweg naar de overstap op de nieuwe regels voor pensioen.