Verantwoord beleggen: stap voor stap méér doen
Maatschappelijk verantwoord beleggen wil zeggen dat het pensioenfonds bij het beleggen oog heeft voor milieu en klimaat, mensenrechten, sociale verhoudingen en goed ondernemingsbestuur. Het pensioenfonds doet op dat gebied stap voor stap steeds meer, legt bestuurslid Mark-Jan Boes uit.
Waarom wil het pensioenfonds verantwoord beleggen?
‘Verantwoord beleggen betekent allereerst een gedegen afweging tussen rendement en risico met als doel een goed pensioen. Tegelijkertijd mogen de beleggingen van het fonds geen ontwrichtende werking hebben voor de samenleving: rendement uit maatschappelijk verwerpelijke beleggingen is onacceptabel.’
Hoe geef je er in de praktijk handen en voeten aan?
‘Je kunt niet alles tegelijk doen en daarom hebben we vier thema’s gekozen. We gaan de komende tijd onderzoeken of we met ons beleggingsbeleid specifiek op deze thema’s een positieve bijdrage kunnen leveren. We hebben gekozen voor betaalbare en duurzame energie, voor klimaatactie, voor waardig werk en economische groei en voor verantwoorde consumptie en productie. Deze thema’s komen voort uit de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties en sluiten aan bij de uitkomsten van een onderzoek over zekerheid, risico en verantwoord beleggen die we in 2019 onder deelnemers hebben gehouden.
Hoe vertaal je die thema’s naar beleggingen?
‘Bij aandelen kun je bijvoorbeeld meer investeren in bedrijven die het beter doen dan de rest op het gebied van de energietransitie en een circulaire economie. We kijken ook specifiek naar mogelijkheden binnen de vastgoedportefeuille. Het aanbod neemt gelukkig toe. Vergelijk het met biologische producten. Vroeger kon je die alleen kopen in kleine achteraf-winkeltjes. Nu is het aanbod in de supermarkt enorm en zijn er ook allerlei keurmerken waar je op kunt letten.’
Het fonds wil ook invloed uitoefenen bij bedrijven, hoe werkt dat?
‘Als je belegt in een bedrijf ben je aandeelhouder. Bedrijven houden vergaderingen met hun aandeelhouders om hen bij te praten over de beslissingen die het bedrijf heeft genomen of wil nemen. Tijdens zo’n aandeelhoudersvergadering kunnen aandeelhouders stemmen over verschillende onderwerpen die belangrijk zijn voor het bedrijf. Bijvoorbeeld het beloningsbeleid, maar ook klimaat gerelateerde onderwerpen kunnen voorbij komen. Het pensioenfonds steunt onder meer voorstellen die leiden tot een transparante weergave van de CO2-uitstoot. Het pensioenfonds is sinds het vierde kwartaal van 2020 veel actiever geworden in het stemmen. Sindsdien hebben we op vrijwel alle aandeelhoudersvergaderingen gestemd.'
Wat gaat de deelnemer ervan merken?
‘We doen het stap voor stap en we gaan niet over één nacht ijs. We houden de deelnemers natuurlijk goed op de hoogte van wat we op dit gebied doen. Het belangrijkste uitgangspunt blijft daarbij dat we willen zorgen voor een goed pensioen. Daar moeten alle beleggingen aan bijdragen, ook onze duurzame beleggingen.’
Veelgestelde vragen
We zien het verbeteren van de langere termijnrendement/risicoverhouding en de langetermijnwaardecreatie als belangrijkste doelen bij het nemen van beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen. Voorwaarde hierbij is de bescherming van de reputatie van het pensioenfonds.
- UN Global Compact
- Principles for Responsible Investment (PRI)
- International Corporate Governance Network (ICGN) Global Stewardship principles
- ICGN Global Governance Principles
- UN Guiding Principles on Business and Human Rights
- OESO-richtlijnen
- Lokale best-practices richtlijnen en codes zoals de Nederlandse Stewardship Code
- Impact op UN Sustainable Development Goals (SDG’s) wordt meegewogen waar mogelijk
Het pensioenfonds kiest in haar duurzaamheidsbeleid voor een rationele benadering: rendement is daarbij een hele belangrijke, maar geen absolute randvoorwaarde. Rendement uit maatschappelijk verwerpelijke beleggingen is niet acceptabel. Het pensioenfonds probeert dit te voorkomen door ook niet-financiële overwegingen expliciet mee te nemen in het beleggingsproces. Dit doet het fonds op basis van haar ESG-beleid. Daarmee komen de risico’s in beeld en kunnen we die ook beter vermijden.
Het pensioenfonds houdt bij het nemen van beleggingsbeslissingen op basis van haar ESG-beleid rekening met de ongunstige effecten op de leefbaarheid van onze planeet en samenleving. Bijvoorbeeld als het gaat om het effect op klimaatverandering, waardig werk en verantwoorde consumptie en productie.
De ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren kunnen op dit moment helaas nog niet volledig cijfermatig worden onderbouwd. Dat komt omdat er, naar het oordeel van het pensioenfonds, nu nog onvoldoende gegevens beschikbaar zijn om de mogelijk ongunstige effecten goed te kunnen meten. We nemen ongunstige effecten alleen kwalitatief (dus niet cijfermatige onderbouwd) in aanmerking. Zodra er zicht is op de beschikbaarheid van betrouwbare gegevens en onderzoeken zal bekeken worden of de mogelijk negatieve effecten van beleggingen op duurzaamheidsfactoren, zoals klimaatverandering, waardig werk en verantwoorde consumptie en productie, beter berekend en vervolgens ook verder beperkt kunnen worden.
Het pensioenfonds voert een beheerst beloningsbeleid dat voldoet aan de Code pensioenfondsen. Het beloningsbeleid van de bestuursleden bevat geen variabele component die gekoppeld is aan financiële prestaties. Het nemen van duurzaamheidsrisico’s wordt daardoor niet gestimuleerd. Het beloningsbeleid staat het meewegen van duurzaamheidsrisco’s bij het nemen van beleggingsbeslissingen niet in de weg. Het beloningsbeleid staat beschreven in het jaarverslag.
Wapens worden als controversieel gezien, als deze:
- onevenredig veel leed en slachtoffers veroorzaken
- geen onderscheid maken tussen burger- en militaire doelen
- na afloop van een conflict slachtoffers kunnen veroorzaken
De drie belangrijkste soorten controversiële wapens zijn nucleaire wapens, biologische en chemische wapens.
Er zijn meerdere belangrijke internationale verdragen tegen massavernietigingswapens zoals nucleaire wapens, biologische en chemische wapens.
Het Non-proliferatieverdrag (NPV) is daar één van. Het NPV moet de verspreiding en het bezit van kernwapens beperken en is daarnaast gericht op ontwapening en het recht op vreedzaam gebruik van kernenergie. Het verdrag beperkt het bezit van kernwapens tot 5 landen: de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland en China. 190 landen, waaronder Nederland, hebben het verdrag ondertekend.
Wij zijn tegen de productie of distributie van controversiële wapens en sluiten daarom ondernemingen uit die hierbij betrokken zijn. Tegelijkertijd achten we het risico van inzet van nucleaire wapens door de landen die het Non-proliferatieverdrag hebben getekend zo klein dat wij investeringen in bedrijven die in die landen gevestigd zijn acceptabel vinden. Daarom maken wij voor producenten van kernwapens die in Non-proliferatielanden gevestigd zijn een uitzondering.